کاخ چهلستون از بناهای تاریخی اصفهان است. کاخ چهل ستون که بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه عباس یکم احداث آن آغاز شد و در وسط آن عمارتی ساخته شده بود. شاه عباس اول، کوشکی درمیان باغ بنا نهاد که این کوشک هسته اولیه کاخ را تشکیل داد که تالار میانی کاخ چهل ستون و غرفههای چهار گوشه آن را در بر میگرفت. در سلطنت شاه عباس دوم، ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شدهاست و تالار آینه، تالار ۲۰ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقفها افزوده شدهاست.
ویژگیها
سقف باشکوه نقاشی تالار ۲۰ ستون و سقف آئینه کاری تالار آئینه و مدخل آئینه کاری تالار جلوس شاه عباس دوم.
ستونهای عظیم تالارهای ۲۰ ستون و تالار آینه که هر یک از آنها تنه یک درخت چنار است.
شیرهای سنگی چهارگوشه حوض مرکزی تالار و ازارههای مرمری منقش اطراف که معرف صنعت حجاری در عهد صفویه است.
تزیینات عالی طلا کاری سالن پادشاهی و اتاقهای طرفین تالار آئینه و تابلوهای بزرگ نقاشی تالار پادشاهی که شاهان صفوی را به شرح زیر نشان میدهد:
شاه عباس یکم در پذیرایی از ولی محمدخان فرمانروای ترکستان
شاه اسماعیل یکم در جنگ چالدران
شاه تهماسب یکم در پذیرایی از همایون پادشاه هندوستان
شاه اسماعیل یکم در جنگ با شیبک خان ازبک (نبرد مرو)
شاه عباس دوم در پذیرایی از ندرمحمد خان امیر ترکستان در سلسله اشترخانیان
نادرشاه افشار در جنگ کرنال تابلوی بزرگی که در سلطنت وی شدهاست
تصویری از شاه عباس اول با تاج مخصوص و مینیاتورهای دیگری در اتاق گنجینه کاخ چهلستون وجود دارد که در سالهای ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ خورشیدی از زیر گچ خارج شدهاست.
آثار پراکندهای از دوران صفویه مانند سردر «مسجد قطبیه» و سردرهای «زاویه درب کوشک» آثاری از «مسجد درب جوباره» یا «پیر پینهدوز» و «مسجد آقاسی» که بر دیوارهای ضلع غربی و جنوبی باغ نصب شدهاست.
سال ساختمان کاخ چهلستون به موجب اشعاری که در جبهه تالار از زیر گچ خارج شده، مصراع: «مبارکترین بناهای دنیا» میباشد که به حساب حروف ابجد سال ۱۰۵۷ هجری قمری (مصادف با ۱۰۲۶ هجری خورشیدی و ۱۶۴۷ میلادی) میشود، یعنی پنجمین سال سلطنت شاه عباس دوم.
سنگ شیرها و مجسمههای سنگی اطراف حوض و داخل باغچهها تنها آثاری است که از دو قصر باشکوه دیگر صفویه یعنی آئینه خانه و عمارت سرپوشیده باقیمانده و به این محل منتقل شدهاست.
تندیسهای چهارگانه در گوشههای استخر باغ، آناهیتا ایزدبانوی آبها هستند.
اگرچه انعکاس ستونهای بیست گانه تالارهای کاخ چهلستون در حوض مقابل کاخ، مفهوم چهلستون را بیان میکند، علاوه بر آن عدد چهل در ایران قدیم کثرت و تعدد را میرساند و وجه تسمیه عمارت مزبور به چهلستون میتواند به علت تعدد زیاد ستونهای این کاخ نیز باشد.
در ابتدا ستونها با پوششی از آینهکاریهای زیبا تزیین شده بوده که در زمان حکومت ظل السلطان قاجار در اصفهان این آئینه کاریها تخریب شدهاست و روی نقاشیهای صفوی با گچ پوشانده شدهاست.
نقاشی، تصویرسازی و طراحی گرافیک فیکانو
www.fikano.ir
کاخ چهلستون،تالار مرکزی،صاف و پرکردن ساغر
مجلس بزم،تالار مرکزی،این نگاره توسط حاج میرزاآقا امامی پس از گچ اندود شدن در زمان قاجار،به سبک قاجاریه نقاشی شده است.
سه قسمت از یک نگاره در تالار مرکزی کاخ چهلستون